De ontmoeting tussen president Chandrikapersad Santokhi en de algemeen directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), Kristalina Georgieva, blijkt het belangrijkste gesprek te zijn geweest om te komen tot een aangepast programma voor Suriname. Het fonds heeft deze week de tweede evaluatie van Suriname goedgekeurd, wat betekent dat er een tweede tranche aan betalingsbalanssteun, een bedrag van US$ 53 miljoen, naar Suriname wordt overgemaakt. Karel Eckhorst, hoofdonderhandelaar voor Suriname bij het IMF, spreekt van een heel lang proces met als resultaat dat de tweede review succesvol is afgerond.
Na afronding van de eerste review in maart 2022, werd er een Staff Level Agreement (SLA) bereikt voor de tweede review. Echter heeft Suriname toen niet kunnen voldoen aan de belangrijkste prioriteiten (prior actions) waardoor goedkeuring van de tweede review op het hoogste niveau uitbleef. Het programma raakte hierdoor vanaf juni 2022 ontspoord. Eckhorst legt uit dat er vanaf toen inspanningen zijn gepleegd om het programma weer op rails te krijgen. “Het eerste en belangrijkste gesprek kwam tussen de president en de managing director van het IMF, Kristalina Georgieva in september 2022 waar de president heeft aangegeven dat los van het feit dat het programma is ontspoord, wij, door de externe klappen die onze economie nu ervaart, niet kunnen doorgaan zonder compensatie van koopkrachtverlies en kwetsbare groepen.” De functionaris wijst er ook op dat het programma dat in december 2021 goedgekeurd was, niet meer bleek te passen in de snel veranderende binnenlandse en buitenlandse omstandigheden, te weten de oorlog in Oekraïne en de internationaal stijgende olieprijzen.
Volgens hem wees president Santokhi de IMF-topvrouw erop dat indien het programma weer op rails gebracht werd, het er een moest zijn dat meer ruimte biedt voor sociaal beleid. Daarnaast gaf ook de nieuwe minister van Financiën en Planning aan dat alles op alles gezet moest worden om het programma weer overeind te krijgen. “We zijn toen er hard tegenaan gegaan”, zegt Eckhorst. Zo werd de nieuwe btw-wet goedgekeurd, met cruciale wijzigingen. Vanaf januari dit jaar begonnen ook intensieve gesprekken op alle niveaus met het IMF, en tegelijkertijd waren ook de onderhandelingen met de verschillende schuldeisers gaande. In april werden er in Washington DC slotgesprekken op het gebied van macro fiscaal beleid (overheids financieel beleid) en monetair beleid (CBvS) gevoerd met het IMF. Het belangrijkste doel was om een IMF-missie naar Suriname te krijgen zodat er “fact finding on the ground” kon plaatsvinden, waarbij het IMF met door het fonds zelf aangewezen personen, instituten en organisaties kon praten. De financiële instelling sprak met Suriname af om de goedgekeurde begroting voor 2023 te zullen gebruiken als anker voor het aangepaste programma. Eckhorst zegt dat er in de begroting maatregelen zijn aangekondigd voor inkomstenverhoging en temporiseren van uitgaven, wat reden voor het IMF is geweest om het nieuwe programma hieromheen te bouwen.
Na de IMF-missie afgelopen mei werd er een SLA bereikt, waarbij ook de prior actions bekend werden, welke nodig waren om te komen tot Board Approval (goedkeuring van het IMF-bestuur). Deze prioriteiten waren het indienen van de aangepaste btw-wet; het voltooien van een road map voor de financiële sector en als derde: de afbouw van subsidie op elektriciteit. De macro-econoom zegt dat Suriname met de niet aangepaste btw-wet niet de gewenste inkomsten zou kunnen binnenhalen. De aanpassing was dus nodig om de belastingbasis te verbreden, zodat de nodige inkomsten ook gehaald konden worden. Ten aanzien van de road map voor de financiële sector legt hij uit dat er een breed onderzoek was gedaan in de sector, waar een asset quality review aardig wat zwakheden in het financieel systeem heeft blootgelegd. Middels een road map moest worden aangegeven hoe deze aangepakt zullen worden. De afbouw van de subsidie op elektriciteit voor ongeveer een miljard SRD in 2023 was feitelijk de eerste prior action, waarbij al voor een bedrag van SRD 300 miljoen was bezuinigd op de levering van olie door Staatsolie en hydro-elektriciteit vanuit de Afobakadam. Eckhorst zegt dat er vervolgens een datum is vastgesteld voor de board meeting, namelijk 14 juni.
De macro-econoom voegt eraan toe dat ondanks de prior actions waren gehaald, er nog heel wat werk te doen was om op Board Level te komen, dit omdat het voornamelijk ging om het aanpassen van hetzelfde in december 2021 overeengekomen programma aan de tijd. “Dus heel wat parameters klopten niet meer en wij konden afspraken ook niet meer nakomen.” Volgens de functionaris moest Suriname aangeven dat er afwijkingen waren en toestemming vragen voor correctieve maatregelen. “En uiteindelijk hebben wij de review succesvol kunnen afronden.” Hij deelt ook mee dat het bij het IMF normaal is dat een programma na het missen van 3-4 reviews gestopt wordt. Er wordt dan een heel nieuw programma opgestart met andere parameters, die op dat moment van toepassing zijn. Dit is niet het geval geweest met Suriname. Beide partijen bleven on speaking terms op basis van de eerste afspraak, waarbij uiteindelijk dus is uitgegaan van de begroting van 2023 om het programma te verankeren binnen de economie.