Kondreman… in de hoedanigheid van parlementsvoorzitter acht ik het een immense eer, u vandaag in alle nederigheid toe te spreken, fu memre a momenti di a keti fu katibo koti. Dit jaar is deze herdenking steeds in één adem genoemd met de gemaakte excuses, op een door Nederland bepaald moment, maar daar moeten wij ons niet op blindstaren. Want wij, de nazaten van de uit Afrika afkomstige tot slaaf gemaakten moeten nu werken aan onze toekomst. Bikasi now w’e knapu tap’ wan kruispunt, sa mus’ tyar’ wan kenki kon.
Hoewel de daadwerkelijke vrijheid pas 10 jaar later een voldongen feit betrof, markeert deze belangrijke mijlpaal in onze geschiedenis een keerpunt, waarop uiteenlopende fundamenten van gelijkheid werden gelegd. Zo wil ik vandaag niet alleen stilstaan bij de afschaffing van de slavernij, maar ook de verbinding leggen met de vele migraties, die ons land hebben gevormd tot de multiculturele samenleving, die het nu is.
1 juli 1863 a keti koti fu fo-hondru (400) yari takru du, wat een belangrijk keerpunt was, omdat tegelijkertijd de strijd om gelijkheid, rechtvaardigheid en inclusie begon.
De omvangrijke migratiebeweging in navolging op de afschaffing van de slavernij was ongekend en getuigt van de veerkracht en vastberadenheid, die de nazaten van de Afrikaanse tot slaaf gemaakten van hun voorouders hebben geërfd. Deze migraties brachten in de jaren kort voor en na 1 juli 1863 een diversiteit aan culturen, tradities en perspectieven met zich mee, die ons land verrijkten en vormden tot de smeltkroes, die het vandaag is.
Surinamers herdenken niet alleen de afschaffing van de slavernij, maar vieren ook het moment dat er verandering (al was het een minimale) kwam in de eeuwenlange achterstelling. We vieren de diversiteit die ons thans verbindt en de kracht die voortkomt uit onze gezamenlijke geschiedenis. Ook erkennen we de pijn en het leed dat is veroorzaakt door het slavernijverleden, maar kijken tegelijkertijd uit naar de toekomst, met het voor ons gewaarmerkte optimisme, dat we als jonge natie bezitten, bikasi a takru du fu katibo no sa de un’ tamara.
Laten we deze gelegenheid aangrijpen om elke vorm van dialoog te blijven bevorderen, zodat de brug tussen de verschillende gemeenschappen een inclusieve samenleving voor ons en onze nazaten manifesteert. A pardon san Nederland aksi tapu 19 december 2022, no man kenki a hor’ na baka-systeem, ma makandra ala deng baka p’kin kan sorgu gi wan betre tamara. De strijd die onze voorvaderen zij aan zij hebben gestreden, om te geraken tot een rechtvaardige samenleving, waarin elke Surinamer zich gewaarborgd voelt, mag niet nodeloos zijn.
A keti koti!
Mek’ wi bondru fu feti katibo!
Wans ope tata komopo, makandra wi mus’ seti wi moi Sranankondre gi ala Srananman!
Grantangi!