Na verkregen informatie naar mogelijke onregelmatigheden binnen het financiële huishouden bij de N.V. Energie Bedrijven Suriname (EBS) is door het Openbaar Ministerie (OM) opdracht gegeven aan het Corruptie Onderzoek Team om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen.
Daarbij is onder andere gebleken dat er:
– aan een bedrijf Velka Vak Group een opdracht is verstrekt om diensten te leveren aan de EBS en
– SAX kabels zijn aangeschaft door EBS bij drie verschillende ondernemingen.
Met betrekking tot Velka Vak Group
In het belang van het strafrechtelijk onderzoek is door het onderzoeksteam per schrijven aan de EBS de navolgende informatie opgevraagd:
- Overeenkomsten gesloten tussen het bedrijf N.V. Velka Vak Group en de EBS;
- Onderliggende documenten daarop betrekking hebbende;
- Onderliggende documenten die betrekking hebben op de aanbesteding en gunning voor het leveren van diensten en of goederen door N.V. Velka Vak Group aan de EBS;
- Offertes en betalingsfacturen van het bedrijf N.V. Velka Vak Group
- En een overzicht van alle geleverde diensten en of goederen door N.V. Velka Vak Group aan de EBS.
De EBS heeft als reactie hierop, de werkzaamheden en diensten uitgelegd die door het bedrijf Velka Vak Group zijn verricht ten behoeve van de EBS. Verder is er een overzicht verschaft van alle projecten welke door dit bedrijf zijn uitgevoerd ten behoeve van de EBS. Hieruit blijkt dat er in totaal tweeëndertig projecten zijn uitgevoerd door het bedrijf Velka Vak Group. Van deze tweeëndertig uitgevoerde projecten door Velka Vak Group zijn echter maar zes offertes en facturen ontvangen van de EBS.
Voorts gaf de EBS aan, dat vanwege de aard van de opdrachten en de tijdspanne van de uitvoering van de projecten met N.V. Velka Vak Group, geen schriftelijke overeenkomsten zijn opgemaakt. Of er wel of geen aanbestedingen zijn gehouden door de EBS voor de werkzaamheden die door dit bedrijf uitgevoerd zijn, staat niet vermeld in de schriftelijke reactie en zijn er hieromtrent ook geen documenten ontvangen van EBS.
Uit het onderzoek is gebleken dat het bedrijf Velka Vak Group is aangetrokken, om diensten te leveren aan de EBS. De projecten die door dit bedrijf zijn geleverd aan EBS vallen echter binnen de procuratiebevoegdheid van de twee directieleden van de EBS.
Volgens de directie is het bedrijf Velka Group bekend bij de EBS vanwege verrichtte snoeiwerkzaamheden van bomen bij elektriciteit netwerken in de binnenstad. Op een bepaald moment moesten er elektriciteit distributie lijnen worden aangelegd in het district Marowijne en het feit dat het bedrijf Velka Group aldaar gevestigd is werden zij meteen benaderd om de werkzaamheden te verrichten. Het bedrijf VELKA gaf aan zulks te kunnen doen en hebben zij ook een offerte ingediend bij de EBS. De afdeling Procurement en de uitvoerende afdelingen bij de EBS hebben deze offerte gecontroleerd en vervolgens gevalideerd, waarna de directie uiteindelijk de toewijzing heeft goedgekeurd.
Met betrekking tot de aankoop van de SAX kabels
Uit het onderzoek is gebleken dat er op 19 november 2021 een openbare aanbesteding is gehouden voor de levering eerst van 350 km aan Sax kabels en is door de EBS aan drie bedrijven gevraagd offertes uit te brengen voor de levering van die 350 km aan kabels. Wat ook is komen vast te staan dat er uiteindelijk offertes zijn uitgebracht voor een totaal van 700 km aan kabels. Het betreft in deze de bedrijven:
- Matrix (prijs usd. 1, 90 per kilometer),
- HKM Kuldipsingh N.V. (prijs usd. 1,69 per kilometer)
- Noble Eagle Group (prijs usd. 1, 74 per kilometer).
Ondanks de prijs per kilometer(km) aan kabel bij Kuldipsingh lager was, mochten de andere bedrijven ook Sax kabel leveren aan de EBS te weten: Kuldipsingh voor 300 km, Nobel Eagle voor 200 km en Matrix voor 200 km. Het totaalbedrag dat hierbij betaald moest worden betreft een miljoen tweehonderd drieëndertigduizend vijfhonderd Amerikaanse dollars (Usd.1.233.500, -). Dit bedrag ligt boven de procuratiebevoegdheid van de directieleden en was hiervoor schriftelijke toestemming nodig van de Raad van Commissarissen (RvC) bij de EBS.
Volgens de statuten van de EBS behoeft de directie de voorafgaande goedkeuring van de RvC voor alle handelingen of besluiten die een bedrag van eenhonderd duizend Amerikaanse Dollars (USD.100.000, -) te boven gaan, al dan niet het equivalent hiervan in Surinaamse Dollars tegen de koers van de Centrale Bank van Suriname op de dag waarop de handeling of het besluit zich zal voltrekken. Voormelde goedkeuring is eveneens verleend bij raadsbesluit dd. 2 februari 2022 door de RvC.
In opdracht van het OM zijn enkele medewerkers bij de EBS gehoord waaronder: de RvC-leden, de bedrijfsjurist, een medewerker internal audit, vertegenwoordigers van de drie voormelde bedrijven (kabelleveranciers), alsook een douaneambtenaar die als notulist (alleen voor deze aangelegenheid) dienst verricht heeft voor de RVC met betrekking tot deze kabelaanschaf en de noodzaak bij EBS voor die hoeveelheid aan kabels. Volgens de internal audit medewerker alsook de bedrijfsjurist zijn zij of hun afdelingen binnen de EBS, niet bekend geweest met- of gekend, bij (bij de totstandkoming en het sluiten van) de overeenkomsten met Velka Vak Group en de kabelleveranciers. De RvC-leden hebben in eerste instantie verklaard niets af te weten omtrent de kabels aanschaf, doch zijn zij na confrontatie met het door hun zelf getekend raadsbesluit teruggekomen op hun eerder afgelegde verklaring. Tot slot hebben de RvC leden aangegeven, dat zij niet technisch aangelegd zijn en (zonder zich te doen adviseren) akkoord zijn gegaan met het voorstel gedaan door de directie en goedkeuring daaraan hebben verleend middels een raadsbesluit.
Volgens de drie kabelleveranciers is gebleken dat zij via een openbare aanbesteding aangetrokken zijn door de EBS voor het leveren van de Sax kabels. Dat met de EBS was afgesproken dat de aangegeven kilometers aan kabels bij de leveranciers opgeslagen blijven en dat de EBS deze (kabels) naar behoefte zou afnemen. Voorts dat de betaling slechts zou gescheiden bij afname. Voorts blijkt uit het onderzoek met betrekking tot de noodzaak (toen bij het aangaan van de overeenkomsten), dat er per juli 2023 nog aanzienlijk hoeveelheden aan SAX kabels liggen opgeslagen in de magazijnen van voormelde leveranciers. Hierbij een kort overzicht: bij Matrix 120 kilometers; bij Kuldipsingh N.V. 182 kilometers en bij Noble Eagle Group 133.84 kilometers aan SAX kabels.
Conclusie:
- Het niet houden van openbare aanbestedingen.
Hoewel in de statuten, de procuratieregeling en het directie regelement van de EBS niet is vermeld op welke wijze bedrijven aangetrokken moeten worden om diensten te verlenen aan de EBS, is zulks wel een ongeschreven regel van goed bestuur geldend voor de overheid c.q. elke Staatsinstelling(in dit geval de EBS) welke opgevolgd dient te worden.
Aanbesteden is de manier om professioneel opdrachten in de markt te zetten en is dit ook een eerlijke manier om inkopen door zo een Staatsinstelling als EBS te regelen. Alle geïnteresseerde bedrijven krijgen zo een gelijke kans om een opdracht uit te voeren. Door opdrachten aan te besteden zorgt de Staatsinstelling ook dat er concurrentie is tussen bedrijven en hierdoor kunnen de beste diensten en prijzen worden verkregen.
Opmerkzaam is dat het houden van openbare aanbestedingen incidenteel wordt toegepast door de EBS. In het geval van Velka Group t.a.v. het aanleggen van de distributie lijnen zijn er geen openbare aanbestedingen gehouden, terwijl bij SAX kabelaankoop zulks wel het geval is geweest.
- Tekortkoming in de toezichthoudende taken door de RVC.
Gebleken is dat de RVC als toezichthouder op de directie, zich onvoldoende heeft gekweten van zijn toezichthoudende taak, inzake de SAX kabelaankoop, daar uit het onderzoek de noodzaak bij de EBS voor de aanschaf van dergelijk hoeveelheid (700km) niet is komen vast te staan en dat de eenheidsprijs per kilometer kabel bij één leverancier goedkoper was in vergelijking met de twee andere ondernemingen. Doordat de order is gesplitst en gegund aan 2 andere leveranciers met een veel hogere prijs dan de laagste aanbieder heeft het energiebedrijf naar schatting USD 50.000 meer moeten betalen.
- De Anticorruptie wet en overige strafbepalingen.
Uit het strafrechtelijk onderzoek is niet gebleken dat de directie en de RvC bij de EBS-gedragingen hebben gepleegd die vallen onder een strafrechtelijke noemer.